Theo thông tin từ Trung tâm Bệnh nhiệt đới – Bệnh viện (BV) Bạch Mai (Hà Nội), từ năm 2022 đến nay, sau đại dịch Covid-19, các bác sĩ bắt đầu phát hiện và điều trị các bệnh nhân bị nhiễm nấm đen với tình trạng phức tạp. Các ca bệnh liên tục tăng. Năm 2022 có 20 ca, năm 2023 có 30 ca, và 9 tháng nay đã tiếp nhận gần 40 ca.

Ảnh hưởng và đặc điểm của nấm đen

Hình ảnh nấm đen mucormycosis, đây là bệnh nhiễm trùng xâm lấn gây hoại tử, tổn thương thường có màu đen.PGS-TS Đỗ Duy Cường, Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới – BV Bạch Mai, cho biết bệnh nhiễm nấm đen (black fungus), hay còn gọi là mucormycosis, là một nhiễm trùng nặng do nấm xâm nhập vào các mô sâu trong cơ thể, phá hủy xoang, gây áp xe não, áp xe phổi… Nấm đen có thể thâm nhập vào phổi, vào các xoang hàm mặt và lây lan lên mắt, não, hoặc thâm nhập vào niêm mạc đường tiêu hóa. Nghiêm trọng hơn, nấm đen còn thâm nhập vào đường máu, ảnh hưởng não, tim, lách. Các cơ quan trong cơ thể bị nấm đen thâm nhập có thể bị phá hủy nhanh chóng.PGS Cường lưu ý, các bào tử nấm đen có sẵn trong không khí, trên các bề mặt, đặc biệt tại những nơi ẩm ướt, trang trại có phân gia súc, gỗ, cây lá, hoa quả thối rữa, ẩm mục.Nấm đen không lây truyền từ người sang người, nhưng người có thể bị nhiễm nấm đen qua 2 đường lây: qua đường thở (khi hít phải các bào tử nấm đen) và qua đường tiếp xúc vết thương hở (vết đứt tay, xước sâu, vết cào và vết thương khác).

Người bị nguy cơ cao

PGS Cường cho hay, những trường hợp nguy cơ cao dễ mắc bệnh nấm đen là những người bệnh có hệ miễn dịch yếu, như người bệnh đái tháo đường thể 2. Nguyên nhân là nấm đen ưa môi trường đường, phát triển mạnh từ đường, nên những ai có đường huyết cao, nấm dễ sinh sôi phát triển.Ngoài ra, dễ bị nhiễm nấm đen là người bệnh nhiễm HIV hoặc đã từng nhiễm Covid-19 có biến chứng; người bệnh ung thư, ghép tạng, ghép tế bào gốc; người bệnh bị chấn thương, phẫu thuật, bỏng; trẻ sinh non, suy dinh dưỡng, nhẹ cân; người tiêm chích ma túy…Tại BV Bạch Mai, nhiều BN nhập viện khi nấm đen đã gây tổn thương não, phổi, mắt, xoang mặt, đường tiêu hóa… Có trường hợp nhập viện khi một bên mắt, phần xoang mặt và một phần não bị hoại tử.Có BN phải phẫu thuật loại bỏ bên mắt bị hoại tử, cắt phần não hoại tử, phẫu thuật cắt bỏ phần hoại tử xương hàm, phẫu thuật lồng ngực xử lý áp xe phổi, quá trình nằm viện dài ngày, nguy cơ tái phát dai dẳng.

Triệu chứng và nhận biết

Với những người thuộc nhóm nguy cơ cao bị nhiễm nấm đen, cần chú ý các triệu chứng sau: đau đầu, đau các xoang hàm mặt, sưng một bên mặt, đau sưng nề một bên mắt, mất khứu giác, sốt, ho và khó thở, đau bụng, buồn nôn, xuất huyết dạ dày…; kèm theo những tổn thương màu đen đặc trưng trên da.Đây là bệnh lý mới nổi tại VN, sau Covid-19, do đó dễ bị bỏ sót hoặc nhầm lẫn với nhiễm trùng do các vi khuẩn khác, đòi hỏi bác sĩ khám ban đầu phải có nhiều kinh nghiệm trong nhận biết tổn thương, chẩn đoán và điều trị nấm đen, theo Trung tâm Bệnh nhiệt đới – BV Bạch Mai.

Trong cuộc sống hiện đại, táo bón là một vấn đề đáng chú ý. Thạc sĩ – bác sĩ chuyên khoa 1 Trần Văn Hiều từ Bệnh viện Quân y 175 đã đưa ra nhiều thông tin về táo bón. Táo bón có thể là cấp tính hoặc mạn tính, và nếu kéo dài quá 3 tháng, sẽ gây ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống. Các nguyên nhân gây táo bón rất đa dạng, từ tắc nghẽn đường ruột đến bệnh lý thần kinh và thói quen sống.

Táo Bón - Một Vấn Đề Gần Gũi Của Bạn

Tác Động Về Trí Nhớ Và Nhận Thức

Bác sĩ Trần Văn Hiều cho biết, táo bón có thể liên quan tới nguy cơ suy giảm và mất trí nhớ do ảnh hưởng từ trục ruột – não. Trục này là hệ thống kết nối giữa hệ vi sinh vật đường ruột và hệ thần kinh trung ương. Táo bón kéo dài có thể gây rối loạn hệ vi khuẩn đường ruột, dẫn đến sự suy giảm của các chất dẫn truyền thần kinh như serotonin và dopamine, ảnh hưởng tới khả năng hoạt động của não. Ngoài ra, tình trạng viêm do táo bón có thể tạo ra các chất trung gian viêm (cytokines) gây tổn thương mô thần kinh, góp phần gây ra suy giảm nhận thức. Nếu táo bón kéo dài trên 3 tháng và không đáp ứng với các biện pháp điều trị cơ bản, sẽ dễ gây ra tình trạng suy giảm nhận thức, đặc biệt ở người cao tuổi.

Sự tích tụ độc tố trong cơ thể do sự chậm trễ trong quá trình đào thải phân có thể ảnh hưởng tới chức năng não bộ và làm suy giảm khả năng nhận thức.

Vì vậy, việc phòng ngừa và điều trị táo bón sớm rất quan trọng để tránh các hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe.

Các Nguyên Nhân Gây Táo Bón

Tắc nghẽn đường ruột: Các khối u trong đại tràng, trực tràng hoặc ở ngoài chèn ép đại tràng có thể cản trở sự di chuyển của phân, gây táo bón.Bệnh lý thần kinh: Những người mắc bệnh Parkinson, bệnh xơ cứng rải rác (MS), hoặc tổn thương tủy sống thường gặp khó khăn trong việc kiểm soát nhu động ruột.Suy giáp: Chức năng tuyến giáp giảm cũng có thể làm chậm chuyển hóa và nhu động ruột, gây táo bón.Thói quen đi vệ sinh không đúng: Việc nhịn đại tiện hoặc không có thói quen đi vệ sinh đều đặn làm tăng nguy cơ táo bón vì phân bị lưu trữ lâu trong đại tràng, trở nên khô và khó được đẩy ra ngoài.Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc có thể gây táo bón như thuốc giảm đau opioid, thuốc chống trầm cảm, thuốc lợi tiểu, thuốc bổ sung sắt, thuốc chẹn kênh canxi…Rối loạn chức năng đường tiêu hóa: Những người bị Hội chứng ruột kích thích (IBS) thường gặp khó khăn với việc điều chỉnh nhu động ruột, dẫn tới táo bón hoặc tiêu chảy.Thiếu chất xơ, thiếu nước: Làm phân khô và khó di chuyển qua đại tràng. Việc uống đủ nước, ăn đủ chất xơ sẽ giúp phân dễ được đào thải hơn.Thiếu vận động thể chất: Làm chậm hoạt động của hệ tiêu hóa, dẫn đến táo bón.Thay đổi nội tiết và tuổi tác như mang thai, cao tuổi.

Hậu quả Nghiêm Trọng

Trĩ và nứt kẽ hậu môn: Sự khó khăn khi đại tiện khiến cho tĩnh mạch vùng hậu môn bị giãn, gây trĩ và nứt hậu môn, đau đớn, có thể chảy máu.Phân cứng và tắc ruột: Táo bón lâu ngày có thể dẫn đến sự tích tụ của phân cứng trong đại tràng, hình thành các sỏi phân, thậm chí gây tắc nghẽn ruột, phải điều trị bằng các phương pháp can thiệp y khoa.Sa trực tràng: Táo bón mãn tính có thể làm tăng áp lực lên trực tràng và dẫn đến sa trực tràng, khi một phần của trực tràng trượt ra ngoài.Rối loạn tiểu tiện và nhiễm trùng đường tiết niệu: Táo bón lâu ngày có thể ảnh hưởng tới bàng quang và đường tiết niệu, tăng nguy cơ nhiễm trùng.Suy giảm hệ miễn dịch và viêm nhiễm: Sự tích tụ độc tố và tình trạng viêm mãn tính có thể làm suy giảm hệ miễn dịch và dễ mắc các bệnh viêm nhiễm khác.

Cách Trị Và Phòng Ngừa

Bác sĩ Trần Văn Hiều đề xuất các thói quen sinh hoạt lành mạnh, đặc biệt là bổ sung các chất dinh dưỡng giàu chất xơ, uống đủ nước, tập thể dục đều đặn và tập thói quen đi vệ sinh đúng giờ. Ngoài ra, việc giảm căng thẳng thông qua thực hành thiền, hít thở sâu cũng có thể giúp cải thiện tình trạng táo bón. Việc duy trì lối sống lành mạnh và chủ động điều trị táo bón sẽ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống, giảm nguy cơ các biến chứng liên quan.