Article information ไม่มีใครคาดคิดมาก่อนว่า การฝึกให้หนูขับรถไฟฟ้าคันจิ๋วไปรอบห้องปฏิบัติการ ได้กลายมาเป็นบทเรียนที่สอนมนุษย์เรื่องการใช้ชีวิตให้มีความสุข ผ่านการมองโลกในแง่ดีที่เกิดขึ้นจากการได้ลงมือทำสิ่งที่รักและชื่นชอบ

การฝึกหนูขับรถ - สอนมนุษย์รู้สึกสุข

ทีมวิจัยของเราประดิษฐ์รถยนต์คันแรกสำหรับหนูตัวจิ๋ว

ตัวถังรถทำจากขวดโหลพลาสติกใส่ซีเรียล และหลังผ่านการลองผิดลองถูกอยู่หลายครั้ง ฉันกับเพื่อนร่วมทีมก็ค้นพบว่า หนูทดลองสามารถเรียนขับรถได้เหมือนคน โดยพวกมันบังคับรถให้เคลื่อนที่ไปข้างหน้าด้วยการแตะขดลวดที่คล้ายกับคันเร่ง ไม่นานนักก็สามารถขับรถไปในทิศทางที่ถูกต้องได้อย่างน่าประหลาดใจ เพื่อไปเอารางวัลซึ่งก็คือซีเรียลรสผลไม้ “ฟรูตลูปส์” (Froot Loops) นั่นเอง. สิ่งนี้เป็นการเปิดโอกาสใหม่สำหรับเราในการศึกษาวิธีการที่หนูเรียนรู้ทักษะใหม่ได้.

ผลการทดลองขั้นต้นและสภาพแวดล้อม

หนูที่ถูกเลี้ยงดูมาในสภาพแวดล้อมที่เต็มไปด้วยสิ่งกระตุ้นเร้า มีทั้งของเล่น พื้นที่ว่างให้สำรวจ และมีเพื่อนหนูที่อยู่ร่วมกัน จะเรียนรู้การขับรถได้เร็วกว่าหนูที่อยู่แต่ในกรง. ผลการทดลองนี้สนับสนุนแนวคิดดั้งเดิมที่ว่า สภาพแวดล้อมที่ซับซ้อนจะกระตุ้นให้สมองมีความยืดหยุ่น (neuroplasticity) สูงขึ้น ซึ่งหมายความว่าสมองมีการปรับตัวเพื่อเรียนรู้สิ่งใหม่ได้ตลอดชีวิต โดยเป็นปฏิกิริยาตอบสนองต่อความต้องการอยู่รอดในสภาพแวดล้อมแบบต่าง ๆ. สิ่งนี้เป็นหลักฐานที่แสดงให้เห็นว่ามันมีความสำคัญในการศึกษาวิธีการที่หนูเรียนรู้และปรับตัวตามสภาพแวดล้อม.

การปรับปรุงรถยนต์และแนวคิดจากตำราจิตวิทยา

หลังจากที่เราตีพิมพ์เผยแพร่ผลการศึกษาข้างต้น เรื่องราวของหนูที่หัดขับรถกลายเป็นไวรัลในสื่อสังคมออนไลน์. เรากลับสอนให้พวกมันขับรถเสียอย่างนั้น. มันเป็นการนำแนวคิดจากตำราจิตวิทยาไปประยุกต์ใช้ในการทดลองกับหนูของเรา โดยวิธีฝึกขับรถนั้นหยิบยืมมาจากหลักการเรียนรู้อย่าง “ทฤษฎีการวางเงื่อนไขเชิงปฏิบัติ” (operant conditioning). เราใช้ซีเรียลรสผลไม้ “ฟรูตลูปส์” เป็นรางวัลล่อใจ เพื่อให้หนูทดลองพยายามขับรถเข้าไปหาขนมที่โปรดปราน. การปรับปรุงรถยนต์ให้เหมาะสมสำหรับหนูและแนวคิดจากตำราจิตวิทยาเป็นองค์ประกอบสำคัญในการศึกษาวิธีการที่หนูเรียนรู้และปรับตัวตามสภาพแวดล้อม.

การฝึกผ่านไปหนึ่งเดือนและผลการทดสอบ

หลังการฝึกผ่านไปหนึ่งเดือน ทีมวิจัยของเรานำหนูทั้งสองกลุ่มไปเข้ารับการทดสอบหลายอย่าง. ผลการทดลองเบื้องต้นชี้ว่า หนูกลุ่มที่ต้องรอคอยรางวัล แสดงพฤติกรรมที่บ่งชี้ถึงความเปลี่ยนแปลงจากการคิดลบไปสู่การคิดบวกมากขึ้น. หนูกลุ่มนี้ยังแสดงถึงความสามารถในการคิดวิเคราะห์ที่เหนือกว่า และใช้กลยุทธ์ที่เฉียบคมกล้าหาญกว่าในการแก้ไขปัญหาต่าง ๆ. การทดสอบและการวิเคราะห์ผลการทดลองเป็นประโยชน์มากสำหรับเรื่องการศึกษาวิธีการที่หนูเรียนรู้และปรับตัวตามประสบการณ์.

การทดลองอื่น ๆ และความสำคัญของความหวัง

นอกจากทีมวิจัยของเราที่มหาวิทยาลัยริชมอนด์ในสหรัฐฯ แล้ว ยังมีคณะนักประสาทวิทยาศาสตร์ทีมอื่น ๆ ที่กำลังศึกษาเรื่องอารมณ์เชิงบวกในสัตว์อยู่เช่นกัน. สิ่งนี้แสดงให้เห็นว่าความหวังและอารมณ์เชิงบวกมีความสำคัญต่อสัตว์และมนุษย์เช่นกัน. สัตว์ที่ถูกเลี้ยงดูในสภาพแวดล้อมที่เอื้ออำนวยต่อการดำรงชีวิต สมองส่วนดังกล่าวในบริเวณที่ตอบสนองต่อประสบการณ์ด้านความปรารถนา (appetitive experience) ซึ่งก็คือพฤติกรรมที่เกิดจากการเสริมแรงเชิงบวกจะขยายใหญ่ขึ้น. สิ่งนี้เป็นหลักฐานที่แสดงให้เห็นว่าความหวังและอารมณ์เชิงบวกมีความสำคัญในการศึกษาวิธีการที่สัตว์และมนุษย์เรียนรู้และปรับตัวตามประสบการณ์.สำหรับบทเรียนจากการทดลองของเรานั้น หนูตัวจ้อยได้สอนให้มนุษย์และนักวิทยาศาสตร์อย่างฉันได้รู้ว่า ไม่ว่าจะเป็นคนหรือสัตว์ก็ตาม การมีชีวิตอยู่ท่ามกลางความไม่แน่นอนของโลกใบนี้ หากมีความหวังและรู้จักอดทนรอคอยการมาถึงของประสบการณ์เชิงบวก จะช่วยผลักดันให้เรามีแรงใจในการเพียรพยายามแสวงหาความสุขอันเป็นรางวัลชีวิตต่อไป.แทนที่จะเคยชินกับการกดปุ่มเพื่อรับรางวัลทันที เหมือนกับชีวิตของคนยุคใหม่ส่วนใหญ่ในโลกปัจจุบัน หนูทดลองได้สอนให้เรารู้จักคุณค่าของการวางแผน, การคาดหวังโดยตั้งตารอคอยเวลาที่เหมาะสม, รวมทั้งมีความสุขกับสิ่งที่ทำและการเดินทางทั้งหมด อันเป็นกุญแจสำคัญสู่การมีสุขภาพสมองและสุขภาพจิตที่ดีเยี่ยมนั่นเอง.